Monarchia w średniowieczu – władza nad ludźmi, władza nad terytorium
Warszawa 14-16 grudnia 2000
(konferencja dedykowana prof. Henrykowi Samsonowiczowi)
Autorami koncepcji konferencji są członkowie i sympatycy Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana” związani z Instytutem Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego: Jerzy Pysiak, Marcin Rafał Pauk i Aneta Pieniądz-Skrzypczak. W obradach, oprócz uznanych autorytetów środowiska historycznego, udział wzięli także, a może przede wszystkim, przedstawiciele młodszego pokolenia badaczy. Konferencja stała się w ten sposób hołdem złożonym profesorowi Henrykowi Samsonowiczowi, którego wkład w rozwój polskiej mediewistyki i wychowanie młodych pokoleń badaczy jest nie do przecenienia. Zaprezentowane referaty dotyczyły różnych aspektów funkcjonowania średniowiecznej monarchii w Europie łacińskiej. Poruszano zagadnienia ideologii władzy, relacji panujących z elitami politycznymi oraz problemy religijności i jej wpływu na politykę. Rozpiętość chronologiczna podejmowanej tematyki była znaczna i obejmowała okres od czasów państw barbarzyńskich aż po wiek XV. W gronie referujących znalazł się także przedstawiciel czeskiego środowiska historycznego.
Materiały z sesji Towarzystwo Naukowe „Societas Vistulana” wydało wraz z Wyższą Szkołą Humanistyczną im. A. Gieysztora w Pułtusku w książce pod tytułem, będącym równocześnie hasłem konferencji.
Program konferencji:
- Karol Modzelewski – Wielki krewniak, wielki wojownik, wielki sąsiad. Król w oczach współplemieńców
- Aneta Pieniądz-Skrzypczak – Ad imitationem eius quaedam instituere providimus capitula… Działalność prawodawcza a kształtowanie się wizerunku władcy w księstwie Benewentu w VIII-IX wieku
- Aleksandra Czapelska – Omnipatrantis dextera i electio optimatum. Dynastia Wessexu wobec anglosaskich elit politycznych w X-XI wieku
- Andrzej Pleszczyński – Sobiesław I – Rex Ninivitarum. Książę czeski w walce z ordynariuszem praskim Meinhardem, biskupem Rzeszy
- Andrzej Marzec – Elita wobec władcy i władca wobec elity w królestwie Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego
- Ewa Wółkiewicz – Capitaneus Slesie. Królewscy namiestnicy księstwa wrocławskiego w XIV i XV wieku
- Michał T. Szczepański – Fundacja misyjna. Uwagi o kształtowaniu się ottońskiej koncepcji władzy
- Jerzy Pysiak – Sakralizacja władzy królewskiej w ideologii monarchicznej Kapetyngów w XII-XIV wieku: monarchia eschatologiczna
- Marcin R. Pauk – Fundacje cysterskie ostatnich Przemyślidów. Przyczynek do badań nad ideologią władzy i kulturą polityczną w XIII-wiecznych Czechach.
- Rafał Jaworski – Władca idealny w świetle alegorycznego opisu pieczęci majestatowej Władysława Jagiełły
- Pavel Soukup – Władza prawowita i wojna sprawiedliwa w myśli husyckiej
- Jerzy Kaliszuk – Trzej królowie a ideologia władzy w średniowieczu – wybrane problemy