Stanisław Orzechowski „Roczniki Królestwa Polskiego z czasów króla Zygmunta Augusta spisane wedle porządku”

Prezentujemy kolejny, 43 tom serii “Folia Jagellonica. Fontes”.

Ze wstępu:

“Annales Stanisława Orzechowskiego uznawane są powszechnie za jedno z głównych źródeł historycznych dotyczących pierwszych lat panowania Zygmunta Augusta oraz za dzieło literackie o znaczącej wartości. Celem niniejszej edycji jest udostępnienie tekstu możliwie najbliższego intencjom autora, wraz z aparatem naukowym i równoległym tłumaczeniem na język polski. Jakkolwiek Orzechowski pozostawił po sobie bogaty dorobek pisarski, jedynie niewielka jego część dostępna jest badaczom w postaci edycji naukowych. Wprawdzie Annales zostały wydane już w połowie XIX wieku przez Tytusa Działyńskiego, jednak publikacja ta nie spełnia wymogów stawianych dzisiaj wydaniom krytycznym. Obecna edycja ma wydanie Działyńskiego zastąpić, umożliwiając pełniejsze rozumienie dzieła i łatwiejsze korzystanie z niego w badaniach historycznych oraz literaturoznawczych.

Utwór nie stanowił dotychczas niemal zupełnie przedmiotu osobnych studiów. W pierwszej połowie XIX wieku Józef Maksymilian Ossoliński omówił dzieło, głównie tłumacząc na język polski i obszernie streszczając znaczne partie tekstu. Pierwszym opracowaniem naukowym poświęconym Annales była krótka rozprawa Alfreda Brandowskiego z 1860 roku, w której autor ocenił wydania dzieła oraz omówił jego strukturę i treść. Ponad sto lat później kilka ogólnych uwag poświęcił utworowi Jerzy Starnawski we wstępie do Wyboru pism Orzechowskiego. Jolanta Malinowska ogłosiła szkic, w którym analizowała koncepcję dzieła i zgodność z nią jego treści. Wiele fundamentalnych kwestii dotyczących utworu, takich jak motywacje stojące za jego napisaniem, wymowa ideowa czy przynależność gatunkowa poruszył Krzysztof Koehler w jednym z rozdziałów monografii twórczości Orzechowskiego, ale przeanalizował je bardzo niesystematycznie i niemal wyłącznie z punktu widzenia strategii retorycznych zastosowanych przez autora.”

Praca naukowa została sfinansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2017–2021, nr projektu 0468/NPRH5/H30/84/2017.